Yaklaşık 40 yaşından itibaren saç uzaması doğal olarak yavaşlamaya başlar. Yeni saçlar, dökülen tellerin yerini eskisi kadar hızlı alamaz ve bu durum zamanla saç yoğunluğunun azalmasına yol açar. Yaşlanma ve genetik bu süreçte önemli bir rol oynarken, beslenme ve hormonal faktörler de saçların sağlıklı, gür bir şekilde yenilenip yenilenmemesini etkiler.

Hem erkekler hem de kadınlar, saç sağlığını iyileştirmek ve saç dökülmesini yavaşlatmak için antioksidanlar, fitokimyasallar ve hedefe yönelik besin takviyeleri kullanarak olumlu sonuçlar elde edebilirler.^1,2 

Bu yaklaşımlar, saç folikülünün tabanında bulunan ve saç büyümesi için kritik öneme sahip bir yapı olan dermal papillanın sağlığını desteklemeye odaklanır. Dermal papilla hücreleri, saç folikülünün “komuta merkezi” olarak işlev görür ve sağlıklı saç büyümesini sürdürebilmek için besinlere ve antioksidan desteğe ihtiyaç duyar. Bu hücrelerin sağlığını iyileştirmek, genel saç sağlığını artırmanın anahtarıdır. 

Yaşa bağlı saç dökülmesinde genetik ve hormonal faktörlerin önemli olduğu yadsınamaz ancak  obezite, sigara kullanımı ve alkol tüketimi gibi yaşam tarzı ve beslenme faktörleri de bu konuda dikkate alınmalıdır.^4-9

Saç Dökülmesini Önlemede En İyi Besinler

Pek çok besin öğesinin eksikliği, saç büyümesinin bozulmasına veya saçların incelmesine yol açabilir. Özellikle B vitaminleri (B12 vitamini, folat, tiamin ve biyotin), A vitamini, D3 vitamini, çinko, selenyum, magnezyum, silika ve demir bu açıdan en kritik olanlardır^5-8 

Bu besin öğelerini sağlamak amacıyla özel olarak formüle edilmiş, yüksek güçlü bir multivitamin ve mineral formülü takviyesinin; ek antioksidan ve fitokimyasal destekle birlikte kullanıldığında, hem erkeklerde hem de kadınlarda daha sağlıklı saç uzamasını desteklediği gösterilmiştir.^10-12 

Özellikle, yapılan araştırmalar besin takviyelerinin saçın görünümünü, uzamasını, hacmini, kalınlığını ve dolgunluğunu iyileştirmede etkili olabileceğini ve saç dökülmesini azaltabileceğini göstermektedir.

Aşağıda, sağlıklı saçları desteklemede hayati rol oynayan temel vitamin ve minerallerin özel işlevleri ve eksiklik durumunda ortaya çıkabilecek sonuçları yer alıyor: ^5-8

Sağlıklı saç büyümesini hedefleyen kapsamlı bir takviye arıyorsanız, yukarıda listelenen bileşenleri içeren bir formül tercih etmenizi öneririm. 

Demir Eksikliği ve Saç Sağlığı

Demir eksikliği, özellikle adet gören kadınlarda saç dökülmesinin başlıca nedenlerinden biri olabilir. Bu gruptaki bireylerde demir seviyelerini değerlendirmek için serum ferritin adı verilen bir kan testi önerilir.

Serum ferritin düzeyleri 30 mg/L’nin altına düştüğünde, kadınlarda düşük vücut demir depoları ile artan saç dökülmesi arasında çok güçlü bir ilişki gözlemlenmiştir.^13-15 Vücut demiri korumaya çalıştığında, bu düşük ferritin seviyesi saç uzamasını ve yeniden çıkmasını olumsuz etkileyebilir. Serum ferritin düzeyinde görülen iyileşmeler, genellikle saç sağlığında da düzelmeyle ve aşırı dökülmenin azalmasıyla paralellik gösterir. 

Kadınlar ve Erkeklerde Saç Sağlığı İçin  Antioksidan Desteği          

Kadınlarda ve erkeklerde saç uzaması esas olarak genetik ve hormonal faktörler tarafından yönlendirilir (aşağıda ele alınmıştır). Ancak yaşla birlikte , oksidatif stres yani zararlı reaktif oksijen türlerinin (ROS) birikimi ve oluşturdukları hücresel hasar ile beslenmeye bağlı antioksidan durumu saç sağlığı üzerinde önemli bir rol oynamaya başlar.^8,16,17

• Saç folikülü minyatürleşmesi: Oksidatif stres, saç folikülündeki hücrelere zarar vererek foliküllerin küçülmesini (minyatürleşme) hızlandırır. 
• Yaşlı hücre yükünün artması: Yaşlanan hücrelerin yeterince yenilenmemesi, saç folikülünün hasara karşı duyarlılığını artırır. 
• Kök hücre tükenmesi: Saç folikülündeki kök hücreler, yeni saç üreten hücrelerin oluşumundan sorumludur. Oksidatif stres nedeniyle bu kök hücreler işlevini yitirerek tükenebilir. 
• Enflamasyon: Reaktif oksijen türleri, NF-κB gibi iltihabi yolları aktive ederek saç folikülleri çevresinde enflamasyona yani iltihaplanmaya yol açabilir; bu da folikül sağlığını daha da zayıflatır. 
• Azalan kan akışı: Oksidatif stres, saç folikülüne giden mikrosirkülasyonu bozarak oksijen ve besin maddelerinin taşınmasını azaltabilir. Bu da saç oluşum sürecini sekteye uğratır. 

Antioksidanlar, reaktif oksijen türlerini (ROS) nötralize eder. İster beslenme yoluyla ister takviye ürünlerle vücuda alınsın, bu zararlı süreci farklı mekanizmalarla durdurabilirler: ^8,16-19

Saç Dökülmesiyle Mücadelede Öne Çıkan Antioksidanlar

Beslenme yoluyla alınan antioksidanların, klinik araştırmalarda cilt ve saç derisi parametrelerini iyileştirdiği görülmüştür. Bu da, saçların zayıflamasını yavaşlatmak için potansiyel bir destek sağlayabileceğine işaret etmektedir.

Aşağıda saç derisi ve köklerini korumadaki rolleri ile saç sağlığını destekleme potansiyelleri açısından özel olarak incelenmiş bazı beslenme antioksidanları bulunuyor: ^7,8,16,18

• C vitamini, E vitamini gibi diğer antioksidanları yeniler ve saç foliküllerinin çevresindeki kolajen yapıyı destekler. 
• E Vitamini, saç folikül zarlarını oksidatif hasardan koruyan başlıca yağda çözünebilen antioksidandır. 
• Selenyum , özellikle cilt ve saç foliküllerinde önemli olan, vücudun ana içsel antioksidan savunma sistemi glutatyon peroksidaz enzimi için gereklidir. 
• Çinko antioksidan görevi görmenin yanı sıra bağışıklık fonksiyonu ve hormon metabolizmasını da destekler. 
• Fisetin gibi polifenoller ile yeşil çay, elma, üzüm çekirdeği ve çam kabuğu özleri,  serbest radikalleri temizleyerek hormon kaynaklı saç folikülü ve kök hücre hasarını önlemeye yardımcı olur.   

Antioksidan fisetin, preklinik çalışmalarda saç sağlığını desteklemeye yönelik bazı dikkat çekici etkiler göstermiştir. Saç folikülleri çevresindeki oksidatif stres ve inflamasyonu azaltmanın yanı sıra, hasar görmüş yaşlı hücreleri seçici olarak ortadan kaldırarak saç kökleri çevresindeki rejeneratif ortamı iyileştirdiği ortaya konmuştur. Bu sayede saç folikülü kök hücreleri saç büyüme döngüsünü (anajen fazı) sürdürebilir. Ayrıca, ön bulgulara göre fisetin, testosteronun dihidrotestosterona (DHT) dönüşümünü dengelemeye ve saç foliküllerinin DHT kaynaklı hasara karşı hassasiyetini azaltmaya da yardımcı olabilir.^18-21 

Buna ek olarak, tokotrienoller de önemli bir yere sahiptir. Bu bileşikler E vitamini  ailesine aittir. Tokotrienoller, tokoferollerle benzer yapıdadır; ancak kimyasal yapılarındaki küçük farklar nedeniyle E vitamininin klasik işlevlerinde aktif değildirler. Buna karşın antioksidan etkileri daha güçlüdür. Tokotrienoller, antioksidan etkilerinin ötesinde saç sağlığı üzerinde başka faydalar da göstermiştir. Örneğin bazı araştırmalar, tokotrienollerin saç döngüsünün büyüme fazını korumaya veya uzatmaya ayrıca saç foliküllerine ulaşan mikrodolaşımı iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.²² 

Bu mekanizmalar, çift kör yöntemi uygulanarak ve plasebo kontrollü gerçekleşen bir çalışmada elde edilen olumlu sonuçların temelini oluşturuyor olabilir. ²³  8 aylık süreçte yürütülen bu çalışmada, katılımcılar rastgele şekilde günlük olarak ya 100 mg karışık tokotrienol takviyesi ya da plasebo alacak şekilde iki gruba ayrıldı. Sonuçlar, tokotrienol grubunda saç sayısında %34,5 artış olduğunu, plasebo grubunda ise hafif bir azalma yaşandığını ortaya koydu. Araştırmacılar bu etkinin esas olarak saç derisindeki oksidatif stresin azalmasıyla ilişkili olduğunu belirtmiştir.  

Hormonal Hususlar

Hem erkek hem de kadın tipi saç dökülmesinde temel hormonal faktör, testosteronun dihidrotestosterona (DHT) dönüşümüdür. Kadınlarda testosteron düzeyleri daha düşük olduğu için, erkeklere kıyasla DHT düzeyleri de  daha düşüktür. Ancak hem erkeklerde hem de kadınlarda, saç dökülmesini belirleyen asıl unsur kandaki testosteron veya DHT miktarından çok, saç derisindeki saç foliküllerinin DHT’ye karşı artan duyarlılığıdır.  

Azalan östrojen ve progesteron seviyeleri de saç bakımında rol oynar. Genel olarak östrojen, saç köklerinin anagen fazını (büyüme fazını) uzatarak kafa derisi saç büyümesini destekler. Östrojen ve progesteron ayrıca DHT'nin saç kökleri üzerindeki bazı etkilerini de önler. Sonuç olarak, birçok kadın menopozdan sonra saçlarının incelmesinin kötüleştiğini fark eder.

Östrojen ve progesteron düzeylerinin azalması da saç sağlığının korunmasında önemli rol oynar.
 Genel olarak östrojen, saç foliküllerinin anajen fazını (büyüme evresi) uzatarak saç derisinden çıkışını destekler. Ayrıca östrojen ve progesteron, DHT’nin saç folikülleri üzerindeki bazı olumsuz etkilerini dengeleyici bir etki gösterir. Bu nedenle birçok kadın, menopoz sonrası saç incelmesinde belirgin bir artış fark eder. 

Hormonal Metabolizma İçin Bitkisel Destek

Saç sağlığına yönelik en bilinen bitkisel yaklaşımlardan biri, cüce palmiye (Serenoa repens) bitkisinden elde edilen yağ asidi ve sterol özütüdür. Bu özüt aynı zamanda yaşlanan prostat sağlığı için de yaygın olarak önerilen bir takviyedir. Yaşla birlikte erkeklerde testosteron seviyeleri düşse de, testosteronun DHT’ye (dihidrotestosteron) dönüşüm oranı artar. 

Cüce palmiye özütü, prostat sağlığını desteklemede fayda gösterdiği gibi, testosteronu DHT’ye çeviren 5-alfa-redüktaz enziminin aktivitesini dengelemede de katkı sağlamıştır. Ayrıca DHT’nin DNA’daki reseptör bölgelerine taşınmasını da engelleyebilir. Bu nedenle cüce palmiye özütü, saç derisinde DHT’nin olumsuz etkilerini azaltmada ve hem erkeklerde hem kadınlarda saç sağlığını desteklemede faydalı olabilir. Cüce palmiye özütünün etkin bileşenlerinden biri olan beta-sitosterol, DHT metabolizması üzerinde olumlu etkiler göstermiştir ve bu nedenle birçok ürüne ek bir içerik olarak dahil edilmektedir. ²⁴   

18–50 yaş aralığında 80 sağlıklı erkek ve kadının katıldığı çift kör yöntemi uygulanan, plasebo kontrollü bir klinik çalışmada, %85 oranında yağ asitleri ve steroller içeren 400 mg ağız yoluyla alınan cüce palmiye özütü, saç dökülmesinde %29’a varan azalma ve saç yoğunluğunda %5,17 artış sağlamıştır. Ayrıca plaseboya kıyasla serum DHT düzeylerinde anlamlı bir azalma gözlemlenmiştir.²⁵ Ancak bu çalışmada yeni saç çıkışı üzerinde anlamlı bir etki tespit edilmemiştir. 

Saç sağlığını ve özellikle yeni saç oluşumunu desteklemede, cüce palmiye özütünden daha etkili olabilecek bir kombinasyon ise; siyah pirinç ekstresi (Oryza sativa) ile dikenli incir kaktüs çiçeği ekstresi (Opuntia cus indica) karışımıdır.  Daha önceki çalışmalarda, dikenli incir çiçeği ekstresinin, testosteronun DHT’ye dönüşümünü engelleme bakımından cüce palmiyeden daha güçlü etki gösterdiği fark edilmiştir. Siyah pirinç ekstresi ise, antosiyanin adı verilen güçlü polifenol antioksidanlar açısından zengindir. Bu bileşiklerin, saç folikülü tabanındaki büyümeyi kontrol eden hücreleri canlandırma potansiyeli olduğu gösterilmiştir. Saç dökülmesi belirgin, 86 erkek üzerinde yapılan çift kör yöntemli ve plasebo kontrollü bir çalışmada, bu kombinasyonun günlük 250 mg. doz kullanımının anlamlı faydalar sağladığı gözlenmiştir.²⁶ 

6 ay sonunda, bu bitkisel takviye grubunda toplam saç yoğunluğunda %9,5 artış, plasebo grubunda ise yalnızca %0,3 artış gözlemlenmiştir. Ayrıca bu bitkisel kombinasyon, anajen (büyüme) fazındaki saç oranını belirgin şekilde artırmış ve aynı anda telojen (dinlenme) fazındaki saç oranını azaltmıştır.

Sonuç olarak, anajen/telojen faz oranında %85,8’lik bir iyileşme elde edilmiştir. Bu da saç büyümesine yönelik anlamlı bir dönüşüm olduğunu göstermektedir. Dikkat çekici şekilde, bu etkiler takviye bırakıldıktan bir ay sonra da korunmuştur. Elde edilen veriler, bu bitkisel kombinasyonun saç sağlığını desteklemede ve yeni saç oluşumunu teşvik etmede önemli bir potansiyele sahip olduğunu net biçimde ortaya koymaktadır.

Son olarak, pirinç seramidi takviyeleri de saç sağlığını desteklemede faydalı olabilir. Pirinç seramidleri, cilt ve saç derisinin dış katmanlarında, özellikle de saç telinin en dış tabakası olan kütikül yapısında doğal olarak bulunan seramidlere benzer bir tür lipid (yağ molekülü) kaynağıdır. Seramidler, sağlıklı saç foliküllerinin korunmasında gereklidir ve aynı zamanda saç telinin yapısına da doğal olarak entegre edilir. Pirinç seramidleri ağız yoluyla alındığında yüksek oranda emilebilir; klinik çalışmalar da, bu bileşiklerin cilde entegre olarak nem dengesini artırdığını ve cilt hücrelerinin fonksiyonlarını iyileştirdiğini göstermektedir.
Bu faydalar, saç folikülüne de yansıyabilir ve daha sağlıklı, kalın ve dayanıklı saçların oluşması için uygun bir ortam sağlayabilir.

Son Yorumlar

Saç dökülmesi, hem kadınlar hem de erkekler için duygusal açıdan büyük bir etki yaratabilir; çünkü saç, kişinin kimliği ve özgüveniyle doğrudan ilişkilidir. Saçlar dökülmeye başladığında, birçok kişi kendini daha az çekici ve daha az özgüvenli hissedebilir. Bu durum, zamanla sosyal izolasyona kadar uzanabilir. Bu süreçle daha sağlıklı şekilde başa çıkabilmek için, genel sağlığa odaklanmak ve olumlu bir özsaygı inşa etmek oldukça yardımcı olabilir.

California Gold Nutrition® Beauty Men's veya Women's Hair Multivitamin gibi, saç sağlığını desteklemek üzere özel olarak formüle edilmiş kapsamlı bir diyet takviyesi kullanmak; içerdiği temel vitamin ve minerallerin yanı sıra, cüce palmiye, dikenli incir çiçeği özü, bitkisel steroller, tokotrienoller, seramidler ve diğer önemli besinlerle saç köklerini besleyerek saç sağlığını güçlendirmeye yardımcı olabilir. Bu türde fayda sağlayan bir ürün kullanmak, bireylerin saç sağlıklarını desteklemek için ellerinden geleni yaptıklarını bilmelerini sağlaması açısından da daha kontrollü ve proaktif hissetmelerine de olanak tanıyabilir.

Referanslar:

1. Westgate GE, Grohmann D, Sáez Moya M. Saçın Ömrü – Saçın Yaşlanmasındaki Değişimlerin Yönetimine Odaklanan Çok Faktörlü ve Bütüncül Bir Yaklaşıma Dair Kanıtlar . J Clin Med. 2025 Mart 11; 14 (6): 1894.  
2. Funk W, Bíró T, Paus R, vd. Kadın Tipi Saç Dökülmesi Görülen Hastalardaki Ara Foliküller, Besin Yetersizliği ve Durağan (Sessiz) Bir Metabolik Fenotiple İlişkilidir. Nutrients.  2022 Ağustos 16; 14 (16): 3357.
3. Gupta M, Mysore V. Bölgesel Saç Dökülmesi Sınıflamaları: İnceleme.  J Cutan Aesthet Surg. 2016 Ocak-Mart; 9 (1): 3-12. 
4. Ho CY, Chen JY, Hsu WL, vd. Kadın Tipi Saç Dökülmesi: Genetik Odaklı Genel Bir Bakış. Genes (Basel). 2023 Haziran 23; 14 (7) :1326. 
5. Piccini I, Sousa M, Altendorf S, Jimenez F, Rossi A, Funk W, Bíró T, Paus R, Seibel J, Jakobs M, Yeşilkaya T, Edelkamp J, Bertolini M. Kadın Tipi Saç Dökülmesi Olan Hastalardaki Ara Düzey Saç Folikülleri, Besin Yetersizliği ve Durağan Bir Metabolik Fenotip ile İlişkilidir. Nutrients. 2022 Ağustos 16; 14 (16): 3357. 
6. Wang R, Lin J, Liu Q, Wu W, Wu J, Liu X. Mikrobesinler ve Androgenetik Alopesi: Sistematik Bir İnceleme . Mol Nutr Gıda Res. 2024 Kasım; 68 (22): e2400652.
7. Almohanna HM, Ahmed AA, Tsatalis JP, Tosti A. Saç Dökülmesinde Vitamin ve Minerallerin Rolü: Bir Derleme. Dermatol Ther (Heidelb).  2019 Mart; 9 (1): 51-70.
8. Gökçe N, Basgoz N, Kenanoğlu S, Akalin H, Ozkul Y, Ergoren MC, Beccari T, Bertelli M, Dundar M. Saç Dökülmesinin Genetik Yönlerine ve Beslenme ile Olan Bağlantısına Genel Bir Bakış. J Prev Med Hyg. 2022 Eki 17; 63 (2 Ek 3) :E228-E238.
9. Fortes C, Mastroeni S, Mannooranparampil TJ, Ribuffo M. azla Kilo ve Sigara Kullanımının Birlikteliği, Androgenetik Alopesinin Şiddetini Artırır. Int J Dermatol. 2017 Ağustos; 56 (8): 862-867. 
10. Bhatia N, Ablon G, Farris PK, Hazan A, Raymond I. Saç Seyrelmesi Olan Erkeklerde Standartlaştırılmış Bitkisel İçerikli Bir Nutrasötik Takviyenin Güvenliğini ve Etkinliğini Değerlendirmek Üzere Yürütülen Randomize, Çift Kör Yöntemli ve Plasebo Kontrollü Bir Çalışma.  J Cosmet Dermatol. 2025 Ocak; 24 (1): e16778.
11. Sivamani RK, Ablon G, Nong Y, Maloh J, Hazan A, Raymond I. Bitki Bazlı Diyet Uygulayan Kadınlarda Saç Büyümesini ve Kalitesini Artırmak Amacıyla Uygulanan Vegan Bir Nutrasötiğin Güvenliğini ve Etkinliğini Değerlendirmeye Yönelik Prospektif, Çok Merkezli Bir Çalışma. J Drugs Dermatol. 2024 Ağustos 1; 23 (8): 661-668. doi: 10.36849/JDD.8421. SAYFA: 39093662.
12. Ablon G, Kogan S. Perimenopauzal, Saç Seyrelmesi Olan Perimenopozal, Menopozal ve Postmenopozal Kadınlarda Saç Büyümesini Desteklemek Üzere Nutrasötik Bir Takviyenin Değerlendirildiği Randomize, Çift Kör Yöntemli ve Plasebo Kontrollü Çalışma. J Drugs Dermatol.  2021 Ocak 1; 20 (1): 55-61. doi: 10.36849/JDD.5701. SAYFA SAYISI: 33400421.
13. Kantor J, Kessler LJ, Brooks DG, vd. Azalmış Serum Ferritin Seviyesi Kadınlarda Alopesi ile İlişkilidir. J Invest Dermatol 2003; 12:985-988.
14. Moeinvaziri M, Mansoori P, Holakooee K, vd. Kadınlarda Yaygın Telogen Saç Dökülmesinde Demir Durumu. Acta Dermatovenerol Hırvat. 2009; 17 (4): 279-84.
15. Deloche C, Bastien P, Chadoutaud S, vd. Düşük Demir Depoları: Menopoz Öncesi Kadınlarda Aşırı Saç Dökülmesi İçin Bir Risk Faktörü. Eur J Dermatol. 2007 Kasım-Aralık; 17 (6): 507-12. 
16. Du F, Li J, Zhang S, Zeng X, Nie J, Li Z. Saç Folikülü Gelişimi ve Saç Büyümesinde Oksidatif Stres: Sinyal Yolları, Müdahale Mekanizmaları ve Doğal Antioksidanların Potansiyeli. J Cell Mol Med. 2024 Haziran; 28 (12): e18486.
17. Sreedhar A, Aguilera-Aguirre L, Singh KK. Cilt Sağlığı, Yaşlanması ve Hastalıklarında Mitokondriler. Aralık 2020 Haziran 9; 11 (6): 444.
18. Kesika P, Sivamaruthi BS, Thangaleela S, Bharathi M, Chaiyasut C. Fitokimyasalların Saç Büyümesi ve Sağlığındaki Rolü ve Mekanizmaları. Pharmaceuticals (Basel). 2023 Ocak 30; 16 (2): 206.
19. Daniels G, Akram S, Westgate GE, Tamburic S. Bitki Kaynaklı Fitokimyasallar Saç Dökülmesi Semptomlarını Giderebilir mi? Eleştirel Bir İnceleme. Int J Cosmet Sci. 2019 Ağustos; 41 (4): 332-345. 
20. Ogawa M, Udono M, Teruya K, Uehara N, Katakura Y. Fisetin ile Tedavi Edilmiş Keratinositlerden Elde Edilen Eksozomlar Saç Büyümesini Teşvik Eder.  Nutrients. 2021 Haziran 18; 13 (6): 2087. 
21. Hiipakka RA, Zhang HZ, Dai W, vd.Polifenollerin İnsan 5α-Redüktaz Enzimlerini İnhibe Etme Etkinliği: Yapı-Aktivite İlişkileri. Biochem Pharmacol. 2002 Mart 15; 63 (6): 1165-76. 
22. Choi JS, Jeon MH, Moon WS, ve diğerleri. Süperkritik Karbondioksit Akışkan Kullanılarak Hazırlanan Pirinç Kepeği Ekstraktının Canlılarda Saç Büyümesini Teşvik Edici Etkisi. Biol Pharm Bull.   2014; 37 (1): 44-53.  
23. Beoy LA, Woei WJ, Hay YK. Tocotrienol Takviyesinin İnsanlarda Saç Büyümesine Etkileri  Trop Life Sci Res. 2010 Aralık; 21 (2): 91-9.
24. Prager N, Bickett K, French N, Marcovici G. Bitkisel Kaynaklı 5-Alfa Redüktaz İnhibitörlerinin Androgenetik Alopesi Tedavisindeki Etkinliğini Belirlemek Üzere Randomize, Çift Kör Yöntemli, Plasebo Kontrollü Bir Çalışma. J Altern Complement Med. 2002 Nisan; 8 (2): 143-52. 
25. Sudeep HV, Rashmi S, Jestin TV, Richards A, Gouthamchandra K, Shyamprasad K. Standartlaştırılmış Saw Palmetto Yağının Oral ve Topikal Uygulaması Androgenetik Alopesi Hastalarında Saç Dökülmesini Azaltır ve Saç Büyümesini Artırır – 16 Haftalık Randomize, Plasebo Kontrollü Bir Çalışma. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2023 Kasım 11; 16:3251-3266. 
26. Cestone E, Sparta E, Nobile V, vd. Androgenetik Alopesi Olan Erkeklerde Oryza Sativa L. (Siyah Pirinç) ve Opuntia Ficus Indica L. Karışımının Etkinliği: Randomize, Çift Kör Yöntemli, Plasebo Kontrollü Klinik Çalışma.  Journal Cosmetology & Trichology 2023; 9:3.
27. Leo TK, Tan ESS, Amini F, Rehman N, Ng ESC, Tan CK. Pirinç (Oryza sativa L.) Seramid Takviyesinin Cilt Bariyer Fonksiyonlarını ve Leke Giderimini İyileştirmedeki Etkisi: Açık Etiketli Prospektif Bir Çalışma. Nutrients.  2022 Haziran 30; 14 (13) :2737.